Związek Emerytów i Rencistów Straży Granicznej został powołany do życia w 1996 r., na wniosek komitetu założycielskiego, którego człon stanowili emerytowani funkcjonariusze Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej w Przemyślu.
W 1997 r. zgodę na działalność Związku na terenie służbowego działania jednostek organizacyjnych Straży Granicznej wydał ówczesny komendant główny SG - płk Andrzej ANKLEWICZ. Po dwóch latach starania Sąd Wojewódzki w Warszawie w swoim postanowieniu zarejestrował nasz Związek w rejestrze stowarzyszeń pod poz. RSt. 3420 pod nazwą Związek Emerytów i Rencistów SG. Hołd za dotychczasowe działania należy złożyć: kol. Adamowi Palich, Albinowi Gorzelniak, Kazimierzowi Urbaniak, którzy trwając w swoim uporze doprowadzili do zwołania I Krajowego Zjazdu Związku, który odbył sie 6 maja 2000 r. w Szklarskiej Porębie - w Ośrodku Wypoczynkowym "Krasnoludek", należącym do Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej w Lubaniu. Był to początek do reaktywacji wielu kół w terenie, min. w Przemyślu, Nowym Sączu, Lubaniu, Świnoujściu, Koszalinie i Kłodzku. W/w Koła działały wg. własnych zasad, bowiem istniejący Zarząd Główny nie wprowadził żadnych regulacji programowych.
W dniu 4 kwietnia 2003 r. zwołano pierwszy Krajowy Zjazd sprawozdawczo-wyborczy, w którym uczestniczyli delegaci wszystkich istniejących organizacji oddziałowych. Związek stawiał sobie za cel szeroko rozumianą pomoc i obronę interesów środowiska emerytalnego Straży Granicznej. Zjazd stworzył możliwość podsumowania działalności w pierwszym okresie istnienia Związku: powołanie w miejsce Wojsk Ochrony Pogranicza nowej formacji - Straży Granicznej, stworzyło potrzebę utworzenia nowej organizacji zrzeszającej byłych funkcjonariuszy SG. Zarówno byli żołnierze WOP jak i funkcjonariusze SG w szczególny sposób związani byli z ochroną granic RP jak również ze środowiskiem, z którego sie wywodzą.
Obrady Zjazdu pozwoliły wypracować Statut Związku - jako I akt prawny Związku Emerytów i Rencistów SG, regulujący strukturę Związku, zadania i jego cele. Wszystkie wykonane dotąd zadania nie należały do łatwych, bowiem bardzo opornie przebiegała współpraca na linii Związek - Komenda Główna SG, komendanci Oddziałów, naczelnicy Wydziałów Prezydialnych. Podsumowując ten pierwszy okres działalności, należy stwierdzić, że pod względem organizacyjnym był to bardzo trudny moment w życiu Związku, niemniej jednak podstawowe cele zostały osiągnięte.
W tym okresie Zarząd Główny brał czynny udział w pracy Ogólnopolskiego Komitetu Obywatelskiego Inicjatywy Ustawodawczej. Celem w/w komitetu było śledzenie zmian w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym służb mundurowych, które dotyczyły m.in. :
Ten szczytny cel w obronie interesów środowiska emerytalnego funkcjonariuszy SG, niestety utknął w szufladach Sejmu i nigdy nie ujrzał światła dziennego. Wiemy tylko tyle, że projekt pilotowany jest przez Stowarzyszenie Emerytów i Rencistów resortu Spraw Wewnętrznych i Administracji , w którym naszym przedstawicielem jest kol. Janusz BORATYŃSKI z Warszawy.
Zarząd Główny w swoim sprawozdaniu przyznał się także do porażek, najważniejszymi były:
W podsumowaniu przewodniczący skierował słowa podziękowania do delegatów Zjazdu za zaangażowanie w pracy społecznej, a szczególne podziękowania trafiły do komendanta głównego SG – gen. bryg. Józefa KLIMOWICZA; komendanta Bieszczadzkiego Oddziału SG – ppłk Henryka MAJCHRZAKA oraz do naczelnika Wydziału Prezydialnego BOSG, za okazaną pomoc i wykazaną serdeczność w zorganizowaniu na ziemi przemyskiej Zjazdu Krajowego Emerytów i Rencistów SG. Ponadto podziękowania za zaangażowanie w działalność społeczną odebrali: Bogdan Surdy, Marian Mierzejewski, Marian Humieja, Józef Kraśko, Tadeusz Dobrowolski.
Czteroletnia kadencja nowego Zarządu Głównego zakończyła się bez szczególnych osiągnięć. W zasadzie można powiedzieć, że były to lata zmarnowane, a odrobienie tego czasu w krótkim okresie wręcz niemożliwe.
Tak więc Związek nasz w stagnacji, szczęśliwie dotrwał do II Zjazdu Emerytów i Rencistów SG w Bartkowej. Zebrani delegacji w jednej części opowiadali się za rozwiązaniem Związku, inni zaś żywili nadzieje w wyborze nowych władz, upatrując w tym szansę reaktywowania podjętych wcześniej wysiłków i utrzymania w mocy stworzonych podwalin do dalszej działalności Związku.
Przeciwnicy tej inicjatywy - o dziwo aktyw bieszczadzki pozostali w mniejszości. Większością głosów wybrano nowy Zarząd Główny ZEiR SG, którego prezesem został Jan Rutkowski.
KADENCJA W LATACH 2009 - 2013
Prezes Zarządu Głównego przyjął inną od poprzedników strategię działania. Przede wszystkim opracowano program działania na okres kadencji. Program wytyczył krok po kroku linię działania zmierzającą do odbudowy Związku. Zasadnym było więc rozpoczęcie działalności na zajmowanym stanowisku od wprowadzania regulacji wewnątrz związkowych. Kwestią pierwszoplanową do uregulowania były fundusze Związku. Stąd uchwałą Zarządu Głównego wprowadzono składkę członkowską oraz jej podział. Wprowadzenie składki członkowskiej znalazło swoje odzwierciedlenie w uchwale finansowej Związku.
Zatem w pierwszym okresie działania unormowano dwa najważniejsze aspekty: (składka członkowska i instrukcja finansowa), które w późniejszym okresie stworzyły możliwość do podejmowania kolejnych inicjatyw programowych. W Roku 2009 zorganizowano dwa posiedzenia Zarządu Głównego (08.05. 2010 r. w Słubicach, oraz w dn. 09-11.07.2010 r. w Koszalinie). Podczas drugiego posiedzenia ZG w Koszalinie, prezydium Związku zaprezentowało wzory odznak związkowych oraz omówiło tryb ich przyznawania. Przedstawiono propozycję sztandaru dla Związku. Podjęto też decyzję o przystąpieniu do Federacji Stowarzyszenia Służb Mundurowych, oraz określenia dnia – Święta Związku, przyjmując Dzień Weterana jako dzień Święta Związku. Podjęte decyzje usankcjonowano w uchwałach ZG.
Początkowy - 1,5 - roczny okres działalności Związku, od wyboru nowych władz, po raz pierwszy w historii Związku Emerytów i Rencistów Straży Granicznej uznać można za w pełni wykorzystany, biorąc pod uwagę fakt, że konto Związku nadal świeciło pustkami. Zresztą zasilenie składkowe nie wróżyło zbyt wielkich dochodów, ponieważ stan liczebny Związku tworzyły zaledwie trzy jednostki terenowe (Koszalin, Nowy Sącz, Słubice), był na tyle niski (97 członków), że nie rokowały dochodów, które nagle ożywiłyby działalność Związku. Utrapieniem prezesa ZG ZEiRSG było więc poszukiwanie drogi do pozyskiwania nowych członków i rozwoju struktury terenowej. Rozwiązanie tego problemu upatrywano w utworzeniu strony internetowej Związku, która powstała 13 marca 2010 roku. Zamysł ten został zrealizowany w drodze udzielenia Związkowi pożyczki przez członków prezydium. Za jej pośrednictwem emerytowanym funkcjonariuszom SG prezentowano działalność Związku. Inwestycja w stronę internetową Związku okazała się przysłowiowym "strzałem w 10", bowiem przyniosła wielkie zainteresowanie wśród niezrzeszonych dotąd emerytowanych funkcjonariuszy i rencistów SG działalnością związkową.
Kolejne lata działalności nowego Zarządu Głównego pod przewodnictwem prezesa Jana Rutkowskiego wpływają na dynamiczny rozwój organizacyjny Związku. Niewątpliwie największymi owocami tej działalności było wprowadzenie w życie:
Zaistnienie na forum internetowym zapoczątkowało znacznym rozwojem liczebnym. W krótkim czasie powstawały nowe jednostki organizacyjne, m.in. w Kostrzynie Nad Odrą (24.08.2010r.), Hrubieszowie (08.02.2011 r.), Kętrzynie (10.06.2011 r.), Cieszynie (25.10.2011 r.), oraz Ustce (10.12.2011 r.). W tym czasie Zarząd Główny spotykał się regularnie dwa razy w roku, inicjując zagadnienia godne do uwzględnienia w pracy Związku, natomiast jego prezydium nieskończenie wiele razy. Z każdym upływającym miesiącem rodziły się nowe pomysły, które poprawiały wizerunek ZEiR SG.
W dniu 19.10.2010 r. podjęto kolejną decyzję w sprawie przystąpienia do Federacji Stowarzyszenia Służb Mundurowych.
W roku 2011 członkowie ZG zdecydowali także o konieczności zarejestrowania Związku w KRS. Rejestracja w KRS - prosta z pozoru, okazała się nie taka oczywista, ponieważ Sąd Rejonowy dla m. Warszawy zakwestionował Statut Związku uchwalony na Zjeździe w Bartkowej i zaproponował powrót do Statutu uchwalonego w Przemyślu. Decyzja Sądu zmusiła władze Związku do podjęcia radykalnych kroków. Motywem przewodnim członków ZG było stanowisko dot. zmiany Statutu Związku, uznając ten z Przemyśla za przestarzały i blokujący wiele cennych inicjatyw. W związku z powyższym Zarząd Główny uznał za konieczne opracowanie nowego Statutu Związku, odpowiadającego nowym standardom i oczekiwaniom jego członków.
Chwilowy powrót do Statutu zatwierdzonego przez Zjazd w Przemyślu pozwolił na rejestrację Związku Emerytów i Rencistów w KRS pod nr 0000380995 w dniu 21 marca 2011 r. Tego wysiłku podjął się bezpośrednio prezes Związku Jan Rutkowski, który w korespondencji wymiennej z Sądem Rejonowym dla m. Warszawy nie ustępował w walce jego pozyskania.
Jednak dotychczasowa praca działaczy związkowych odbywała się wciąż w cieniu dużych organizacji emeryckich służb mundurowych. Z jednej strony nie marnowano czasu – bo nieustannie regulowano wewnętrzne akty prawne, a z drugiej strony "kulała" praca na rzecz całego środowiska emerytów i rencistów SG. Na bazie tej luki dojrzewał pomysł zmierzający do nawiązania kontaktów z innymi związkami służb mundurowych. Rodzinny sentyment prezesa ZG Jana Rutkowskiego do pożarników skierował jego pierwsze kroki do Związku Emerytów i Rencistów Pożarnictwa RP – Zarządu Wojewódzkiego w Szczecinie. Niezobowiązujące początkowe rozmowy bardzo szybko przerodziły się w stały, partnerski kontakt. Miłym akcentem i gestem wykonanym w naszą stronę było skierowanie zaproszenia do prezesa oraz sekretarza ZG ZEiR SG do uczestnictwa w Zjeździe Wojewódzkim ZEiR Pożarnictwa RP w Szczecinie. Możliwość przyjrzenia się pracy z bliska pokrewnej organizacji zmusiła prezydium ZG do wyciągania konstruktywnych wniosków, których przełożenie na nasz grunt nie było trudnym zadaniem. Kontakty z kolegami pożarnikami przyniosły także inne, znacznie ważniejsze spojrzenie na działalność Związku. Uznano wówczas, że Zarząd Główny, a szczególnie jego prezydium musi otworzyć się na działalność zewnętrzną i podjąć współpracę także z innymi środowiskami emerytów i rencistów, wywodzących się z MSW. Myśli tej przyświecał fakt, iż właśnie te grupy łączą te same akty prawne, stąd też rozszerzenie kontaktów było nie tylko zasadne, ale wręcz konieczne, wobec nieustającego odbierania nam praw nabytych przez rządzące władze, troska o ich zachowanie we współpracy ze związkami posiadającymi na tym polu bogate doświadczenie stała się priorytetem w działalności prezesa Jana Rutkowskiego. Wkrótce udało się nawiązać kontakt z prezesem ZG Stowarzyszenia Emerytów i Rencistów Policyjnych. Prezesi w/w Związków uznali nasze otwarcie za słuszny krok w naszej działalności. Współpraca z pokrewnymi związkami budowała nowy wizerunek Związku Emerytów i Rencistów SG, który pozyskiwał miano rzetelnego partnera.
W listopadzie 2011 r. wyjazdowe posiedzenie ZG, zorganizowane w Zakopanem przy pomocy Kol. Mariana Toty – przewodniczącego GKR - przyniosło decyzję o zwołaniu Nadzwyczajnego Zjazdu Krajowego, którego głównym celem była modyfikacja Statutu Związku. Tak naprawdę napisano go od nowa pod przewodnictwem Kol. Jerzego Jankowskiego, członka ZG, przedstawiciela ówczesnego Oddziału ZEiR SG w Nowym Sączu, któremu powierzono funkcję przewodniczącego komisji statutowej.
Nadzwyczajny Zjazd Krajowy Związku odbył się w styczniu 2012 r. w Koszalinie, pod patronatem ówczesnego komendanta głównego Straży Granicznej – gen. bryg. SG Leszka Elasa, który delegatów Zjazdu nie zaszczycił swoją obecnością. Natomiast miło było nam gościć przedstawicieli zaprzyjaźnionych Związków, w osobach: Albina Piątkowskiego – prezesa ZEiR Pożarnictwa RP, Henryka Borowińskiego– prezesa SEiR Policyjnych, komendanta COSSG w Koszalinie – płk. SG Przemysława Schielke, wicestarostę powiatu koszalińskiego – p. Andrzeja Leśniewicza oraz prezesa koła Nr 5 Związku Żołnierzy Wojska Polskiego w Koszalinie – p. Stanisława Kasprzyckiego.
Nadzwyczajny Zjazd Krajowy w swoich decyzjach przyniósł nieoczekiwanie zupełnie nowe zmiany dla Związku. Zrezygnowano z dotychczasowej struktury trójszczeblowej na poczet rozwiązania dwuszczeblowej podległości. Rozszerzono także skład Zarządu Głównego z 7 do 15 członków, uzupełniono skład Głównej Komisji Rewizyjnej i co najważniejsze - zatwierdzono nowy Statut Związku Emerytów i Rencistów Straży Granicznej.
Podczas NZK nowo powstałym jednostkom organizacyjnym Związku wręczono Certyfikat – symboliczny akt przyjęcia nowych organizacji w szeregi Związku, co jest zupełnym novum w dziejach Związku.
W 2011 r. wystąpiono z wnioskiem o nadanie Związkowi Regonu (142889845) w dn. 18.04.2011 r. oraz NIP-u (524-273-50-38) w dn. 30.05.2011 r.
W między czasie powstaje (22.03.2012 r.) kolejna jednostka terenowa Związku w Głubczycach.
Rok 2012 r. obfituje znacznym katalogiem wystąpień ZG ZEiRSG w ścisłej współpracy z zaprzyjaźnionymi Związkami, w obronie praw nabytych przez nasze środowiska, a bezlitośnie odbierane nam przez kolejne ekipy rządzące. Wymiernymi efektami tej działalności były m.in.:
W dniu 11.11.2012 r. uchwałą nr 5/12 wprowadzono w życie Zarządu Głównego - Regulamin Pracy Zarządu Głównego.
Rok 2013 rozpoczyna się kolejnym już wystąpieniem przedstawicieli 5 Zarządów Głównych, tj,
skierowanym w styczniu br. do Sejmu RP, przewodniczących Klubów Parlamentarnych i przewodniczących Komisji Sejmowych – w sprawie funduszu socjalnego, pomocy mieszkaniowej dla emerytów i rencistów podległych właściwemu ministrowi Spraw Wewnętrznych.
Ponowiono także wystąpienie do komendanta głównego SG – gen. bryg. SG Dominika Tracza, które zawierało pakiet problemów od dawna nieunormowanych przez KG SG, a nurtujące środowisko byłych funkcjonariuszy SG. W dniu 25 lutego 2013 r. trzyosobowa delegacja Związku ZEiR SG, w składzie:
uczestniczyła w spotkaniu z komendantem głównym Straży Granicznej. Odbyło się ono w siedzibie KG SG przy udziale zastępcy komendanta głównego SG Pana gen. bryg. SG Marka Borkowskiego. Podczas wizyty przedstawiciele Związku omówili zagadnienia, które z ich punktu widzenia mocno utrudniają życie emerytów i rencistów SG, jak też realizację zadań statutowych Związku, do najważniejszych uznano:
Komendant Główny SG - Pan gen. bryg. SG Dominik Tracz doceniając rolę naszej działalności wyraził wolę współpracy ze Związkiem Emerytów i Rencistów Straży Granicznej. W miesiąc później skierował do jednostek organizacyjnych podległych KG SG pismo, które zawierało ustosunkowanie się do problematyki poruszonej przez ZEiR SG.
Rozwiązało się ówczesne koło terenowe w Kostrzynie Nad Odrą. (marzec 2012 r.) To wielka strata dla Związku, gdyż zapowiadało się, że właśnie to Koło podejmie się ciekawej i pełnej zaangażowania działalności związkowej.
14 lutego 2013 r. powstaje nowy Region Związku im. Ziemi Łużyckiej w Lubaniu. Natomiast 4 kwietnia sojusznicze Związki podejmują pierwszą w swojej historii akcję protestacyjną przeciwko marginalizacji życia emerytowanych funkcjonariuszy służb mundurowych oraz nieustającego uszczuplania form dofinansowania rodzin najbardziej potrzebujących wsparcia. Mowa jest tu o zapędach MSW skierowanych na obniżenie funduszu świadczeń socjalnych z 0,5% do 0,25%. Akcja ta poprzez zbieranie podpisów wśród członków Związku oraz ich rodzin skierowana zostanie do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Jest ona także okazją do przeglądu zaangażowania członków Związku w jego żywotne interesy.
W kwietniu br. podjęto jeszcze jedną ważną decyzję, która w swej wadze jest bez precedensu w historii naszego Związku. Przy ogromnym zaangażowaniu kolegów z Regionu Sądeckiego w Nowym Sączu opracowano projekt "Wniosek–Zgłoszenie" zespołu ZEiRSG ds. lobbingu w ministerstwie MSW. Naszym projektem zainteresowały się także współpracujące z nami Związki, które wyraziły chęć uczestniczenia w tym zespole pod szyldem ZEiRSG. Skład zespołu ds. lobbowania w ministerstwie Spraw Wewnętrznych tworzą:
Wraz z dobiegającym końcem kadencji w dn. 13-14.04.2013 r. w Koszalinie, spotykają się członkowie Zarządu Głównego, na kolejnym posiedzeniu ZG, którzy zgodnie ze Statutem podejmują decyzję w sprawie powołania III Krajowego Zjazdu Związku Emerytów i Rencistów Straży Granicznej. Ustalono datę na 25-26 maja 2013 r. w Koszalinie. Ponadto po raz pierwszy w historii Związku nadano pierwszy tytuł honorowego członka Związku kol. Adamowi Miksiewiczowi za szczególną działalność na rzecz swojego Regionu oraz Związku.
W okresie trwania kadencji wydano 340 legitymacji członkowskich, ale też spora grupa członków opuściła nasze szeregi. U schyłku kadencji Związek liczy 289 członków.
Podsumowując tę kadencję można spokojnie stwierdzić, że lata 2009-2013 pod kierownictwem prezesa Związku Jana Rutkowskiego zaowocowały pełnym rozkwitem Związku. Uporządkowano sprawy wewnątrz związkowe. Na arenie międzyzwiązkowej spostrzegani jesteśmy jako rzetelny, elastyczny partner, godny zaufania. Oczywiście jest jeszcze sporo spraw ważnych do unormowania, ale jedna kadencja to zbyt mało czasu na wykorzystanie pełnego potencjału tkwiącego w szeregach Związku.
Serdeczne podziękowania za współpracę, wsparcie i pomoc w rozwiązywaniu licznych spraw związkowych, prezes Związku Jan Rutkowski kieruje do członków ZG, w szczególności do: kol. Jerzego Jankowskiego, kol. Mariusza Kosmatego, kol. Marka Łyczka, kol. Zygmunta Sejnika, do Głównej Komisji Rewizyjnej pod przewodnictwem kol. Mariana Toty. Również na słowa uznania zasługuje kol. Janusz Szeliga - związkowy informatyk, za estetykę strony internetowej Związku, utrzymywanie jej chronologii w należytym porządku, dyspozycyjność i wiele twórczych pomysłów.
Jan Rutkowski
prezes Związku